Wyandotte Kippen: Alles Wat Je Moet Weten
De Wyandotte is een Amerikaans kippenras met een middelgroot maar breed lichaam. Ze werden oorspronkelijk gekweekt als dubbeldoelras en worden beschouwd als het perfecte kippenras voor beginners. Wij gingen samen met de experten van de Nederlandse Wyandotte Club op zoek naar het wat en hoe van dit populaire ras.
Wat zijn de belangrijkste zaken om te weten over de Wyandotte?
- Wyandotte hennen leggen gemiddeld 4 eieren per week
- Gemakkelijk te verzorgen
- Winterhard kippenras
- Vriendelijk maar assertief
- Worden vrij gemakkelijk broeds
Kenmerken
Een Wyandotte is een vrij groot kippenras, van gemiddelde lengte, maar vrij breed en rond. De hennen wegen ongeveer 2,9 kg en de hanen wegen ongeveer 3,6 kg. Er bestaat ook een krielversie van de Wyandotte. Alle Wyandottes hebben een mooie, volle en ronde borst, waardoor ze naast hun uitstekende legvaardigheden ook geschikt zijn als vleeskip.
| Eieren | 200 per jaar |
| Kleur Eieren | Bruin |
| Grootte Ei | Groot |
| Gewicht | 3 kg tot 3,5 kg |
| Hardheid | Winterhard, kan minder goed tegen hitte |
| Temperament | Vriendelijk maar dominant naar andere kippen |
| Beginner Vriendelijk | Ja |
| Kleurslag | Verschillende kleurslagen |
Hun poten zijn geel tot bijna felgeel en zijn onbevederd. Lellen, oorlellen en gezicht zijn rood. Wyandottes hebben een rozekam op hun fijn hoofd met vrij brede schedel.
Kleurslagen
Wyandottes zijn er in heel veel verschillende kleurslagen. In de VS worden er negen kleuren erkend in ‘The Standard’ van de American Poultry Association. In Nederland zijn er 18 officieel erkende kleurslagen bij de Wyandotte hoenders en in België zijn er 22 officieel erkende Wyandotte kleuren.
De eerste erkende kleurvariëteit was de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte, een prachtige witte kip met zwarte zoom, het lijkt wel alsof ze schubben hebben. Het is wereldwijd de meest populaire kleurslag.
Alle andere kleuren of patroonvarianten zijn rechtstreeks afkomstig van de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte.
Omdat ze redelijk groot zijn, kunnen Wyandottes niet vliegen of erg hoog springen. Ze springen wel makkelijk naar de zitstok, maar niet over hoge hekken. Dit maakt ze eerder volgzaam, omdat ze niet zo snel zullen ontsnappen als meer ‘vluchtgrage’ rassen zoals de Marans.
Krielversie
De Wyandottekrielen zijn sinds 1933 opgenomen in de standaard van de American Poultry Association. Ze staan daarin vermeld met dezelfde negen kleurpatronen als de grote kippen, maar er is ook een Buff Columbiaanse variant. De American Bantam Association daarentegen somt 18 variaties op, zoals in Nederland. België kent 22 erende kleurslagen, maar er zijn er veel meer niet-officiële.
Veel clubs en verenigingen wereldwijd, zoals de Wyandotte Bantam Club of America, de Schotse Wyandotte Bantam Club en de Nederlandse Wyandotte Club, kweken deze krielsoort. Sommige varianten zoals de Columbian worden steeds populairder.
Klimaat
Wyandottes zijn winterharde kippen die heel goed tegen de koude kunnen. Ze werden vroeger speciaal gekweekt om de barre Noord-Amerikaanse winters te doorstaan. Hun kleine rozenkam geeft heel weinig warmte weg en met hun opgepofte veren zijn ze beter geïsoleerd dan de gemiddelde winterjas.
Aan de andere kant houden Wyandottes niet van tropische temperaturen. Zorg altijd dat je ze koel houdt en dat ze beschutting hebben als er een hittegolf aankomt. Geef ze voldoende schaduw en vers, koel water.
Wyandottes zijn niet het beste ras om te houden in een mediterraan of (te) warm klimaat vanwege hun lichaamsgrootte en kam. Ze raken snel oververhit en krijgen dan last van hittestress.
Wyandotte Haan Vs Hen
Zowel mannelijke als vrouwelijke Wyandottes hebben vrijwel hetzelfde verenpatroon. Ze delen ook andere kenmerken, zoals de kleur van het hoofd, lellen en kam.
Dit zijn de belangrijkste verschillen tussen zilvergezoomde hennen en hanen:
| Wyandotte Haan | Wyandotte Hen | |
|---|---|---|
| Gewicht | 3.5 kg | 3 kg |
| Rug | Puntige rugbevedering | Afgeronde veren |
| Kuikendons | Gevlekt bij gezoomden | Overal hetzelfde patroon |
| Hals | Halsbehang met langgerekt midden | Halsbehang met enig patroon bij gezoomden |
| Zadel | Langgerekte zadelveren | Rug loopt met patroon door naar staart |
| Staart | Lange puntige sikkels, geen patroon | Patroon, afgerond, korter |
| Kam, lellen | Groot en rood | Kleiner en meer roze |
| Lijf | Groot en breed met holle ruglijn | Kleiner met strakke ruglijn |
Hanen groeien meestal sneller en ontwikkelen iets meer uitgesproken, rode lellen en kammen, terwijl die van hennen rozer zijn. Bovendien hebben hanen doorgaans een steviger postuur, hollere rug en langere poten dan dan de hennen.
Geslacht bepalen
Aan een Wyandotte kuikentje dat net uit het ei komt kan je meestal niet meteen zien of het een haan of hen is.
De enige uitzondering is de Gezoomde Wyandotte, omdat het gestreepte, oftewel ‘barred’, gen wél geslachtsgebonden is. Je kan ze onmiddellijk na het uitkomen van elkaar onderscheiden: mannelijke gestreepte Wyandottes zijn meestal lichter en hebben een witte stip op hun hoofd, terwijl vrouwtjes donkerder zijn.
Gestreepte Wyandottes komen echter niet zo vaak voor, dus in de meeste gevallen zal je het geslacht van je Wyandotte pas met zekerheid kunnen bepalen na een vijftal maanden.
Persoonlijkheid
Wyandottes zijn geweldige om te houden vanwege hun vriendelijke aard. Ze zijn lief voor mensen en kinderen, hoewel het geen ‘schootkippen’ zijn zoals Zijdehoentjes of Krulveer kippen.
Een Wyandotte houdt je graag gezelschap als je in de tuin aan het werk bent. Vanwege hun grootte hebben ze voldoende ruimte nodig in de ren of laat ze vrij rondlopen. Ze zullen niet te ver van huis afdwalen en vinden hun weg terug naar het hok zodra het donker wordt. Het zijn actieve dieren en houden ervan om te scharrelen.
Zo vriendelijk als ze zijn voor mensen, zo dominant kunnen ze zijn naar andere kippen toe. Ze hebben een temperament! Wyandottes staan vaak hoog in de pikorde omdat het assertieve kippen zijn.
Je kan Wyandottes zonder problemen samen met andere kippenrassen houden, maar zet ze dan bij andere grotere en assertieve rassen, zoals de Rhode Island Red of Plymouth Rock.
Andere grote rassen zoals een Orpington zien er misschien impressionant uit, maar zijn helemaal niet dominant. Zij zullen sneller gepest worden door een Wyandotte, al zal hun grootte dit in sommige gevallen tegengaan, in tegenstelling tot krieltjes.
Zet Wyandottes daarom niet bij kleine kippen of onderdanige rassen zoals Zijdehoentjes of Faverolles. Wyandottes zijn niet agressief, maar de mannetjes staan niet altijd gekend als de meest vriendelijke kippen. Ze nemen hun beschermende taak zeer serieus.
Kortom: als je van plan bent om een Wyandotte toe te voegen aan een bestaande toom, zorg er dan voor dat de persoonlijkheden overeenkomen.
Eieren
Een Wyandotte is een perfect dubbeldoelras, dat wil zeggen dat je ze zowel kan houden voor vlees als voor eieren.
De hennen leggen zo’n vier grote bruine eieren per week, dat zijn meer dan 200 eieren per jaar. Volgens fokkers variëren de eieren van de Wyandotte enigszins van kleur, maar binnen dezelfde kleurvariëteit leggen deze kippen meestal dezelfde bruintint. De kleur kan vaniëren van licht tot iets donkerder bruin.
Omdat het winterharde kippen zijn, blijft de Wyandotte in de winter vaak doorleggen, zij het wel wat minder. De enige keer dat Wyandottes stoppen met het leggen van eieren is tijdens de rui.
Wyandottes zijn uitstekende moeders en broedsters. Ze hebben de neiging vrij gemakkelijk broeds te worden, iets om in gedachten te houden als je niet van plan bent om eieren uit te broeden. Broedsheid kan een hen verzwakken en zorgt ervoor dat ze tijdelijk stopt met leggen.
Voor- en Nadelen van de Wyandotte
De Wyandotte is een populair kippenras, maar zoals bij elk ras zijn er redenen om voor het ras te gaan, maar ook om verder te kijken naar een ander kippenras. We overlopen even de voor- en nadelen voor mensen die twijfelen om Wyandottes in huis te halen.
Laten we beginnen met de positieve punten. Wyandottes kunnen flink wat koude verdragen! Ze hebben kleine rozekammen en donzige lichamen, waardoor ze opmerkelijk goed bestand zijn tegen koude temperaturen.
Het zijn gewoon ook prachtige dieren om naar te kijken, een aanwinst voor elke tuin. Ze zijn ook een dubbeldoelras, dus buiten de eieren kan je ze ook eten. Wyandottes zijn verder ook uitstekende scharrelkippen, waardoor er minder nood is aan extra commerciële voeding.
Ze hebben echter meer ruimte nodig dan andere rassen. Vervolgens doen ze het, ondanks hun harde karakter, niet goed in warmere klimaten . Bovendien zijn Wyandottes een dominant ras, wat tot conflicten kan leiden als je een gemenge toom houdt.
Geschiedenis
De eerste Wyandottes zijn ooit gekweekt rond 1870 in Amerika. Deze kip werd toen speciaal gefokt om de koude Amerikaanse winters te overleven en om een dubbeldoelras te creëren.
De allereerste variëteit was de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte, maar werd toen soms nog wel de Amerikaanse Sebright genoemd. Daaruit ontstonden bij toeval de Witte Wyandottes.
Alle andere kleurslagen werden de jaren nadien gecreëerd aan de hand van de Zilvergezoomde Wyandotte, zowel in Amerika als in Europa.
De naam ‘Wyandotte’, komt van de ‘Wyandot’-stam, een Indiaanse stam in Noord-Amerika. Het Wyandotte-ras werd in 1883 toegelaten tot de APA-standaard. Ook vandaag de dag nog is Wyandotte is een plaats in de Amerikaanse staat Michigan.
De oorsprong van de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte is onzeker, maar er wordt aangenomen dat het ras ontstond uit een kruising van een donkere Brahma en gepelde Hollandse Hoen (Spangled Hamburg).
De invloed van de Hollandse Hoen is de rozenkam van het ras, waardoor ze zeer geschikt zijn voor koudere klimaten.
Kleurslagen van de Wyandotte
Terwijl de American Poultry Association slechts negen officiële rassen beschrijft in de states, beschrijven de Nederlandse standaarden 18 officieel erkende kleurslagen bij de Wyandotte hoenders. België heeft ondertussen 22 officieel erkende Wyandotte kleuren.
Tel daar de niet-officiële bij op en je komt al snel aan een 30-tal kleurslagen. Voeg daar dan nog de minder voorkomende en zeldzame kleuren aan toe en je komt aan meer dan 50 kleurslagen. Niet allemaal erkend dus, maar ze bestaan wel, of ze zijn er ooit geweest. Al die kleuren kunnen soms heel overweldigend zijn voor beginners.
Over het algemeen zijn Wyandottes in drie klassen op te delen:
- Gezoomde Wyandottes : zilver zwartgezoomd, goud zwartgezoomd, blauwgezoomd, …
- Getekende Wyandottes : wit zwartcolumbia, meerzomig patrijs, …
- Eenkleurige Wyandottes : zwart, wit, blauw, buff, …
Om de lijst te overlopen beginnen we met de oudste en populairste kleur, de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte.
Zilver Zwartgezoomde Wyandotte
De Zilver Zwartgezoomde Wyandotte is een iconische variëteit van het Wyandotte-ras met een zilverwit verenkleed en een zwarte zoom. Zilvergezoomde Wyandottes zijn de allereerste variëteit van Wyandottes en worden sinds 1870 speciaal gefokt om de koude Amerikaanse winters te doorstaan.
Het patroon is het resultaat van twee effecten:
- de witte basiskleur
- de zwarte zoom
De Zilvergezoomde Wyandottes zijn wit omdat ze in hun DNA het Zilver-gen (S) dragen. Dit geslachtsgebonden gen bevindt zich op het Z-chromosoom. Hanen dragen twee exemplaren van het S-gen, hennen slechts één.
Vanuit de Zilvergezoomde Wyandotte zijn alle andere Wyandotte variëteiten ontstaan.
Meerzomig Zilverpatrijs Wyandotte
De Meerzomig Zilverpatrijs Wyandotte en de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte zijn beide opvallende kleurslagen binnen het Wyandotte-ras. Het belangrijkste verschil tussen de twee ligt in de manier waarop de markeringen op de veren te zien zijn.
De Zilver Zwartgezoomde Wyandotte is een witte kip met een brede zwarte rand op de veren. De Meerzomig Zilverpatrijs Wyandotte heeft meerdere lijnen in plaats van een enkele zoom. De randkleur is ook wit, wat resulteert in een heel andere indruk. Het gehele patroon bestaat uit fijne, parallelle lijnen van zwart en wit. De basiskleur van de veren is wit.
De zwarte lijnen in de Meerzomig Zilverpatrijs Wyandottes zijn het resultaat van het “Pattern-gen” (Pg). Dit gen rangschikt de zwarte pigmenten in concentrische lijnen op de veer, waardoor de buitenste zoom de basiskleur behoudt.
Het meerzomig zilverpatrijs-patroon is het resultaat van twee effecten:
- de zilverwitte basiskleur
- de meervoudige zwarte lijnen
Twee New Yorkse fokkers, George Brackenbury en Ezra Cornell, speelden een belangrijke rol bij het creëren van de Meerzomig Zilverpatrijs Wyandotte. Ze startten een fokprogramma waarbij verschillende kippenrassen werden gekruist, waaronder Patrijs Wyandottes, Donkere Brahmas, Zilvergezoomde Wyandottes en Meerzomig Zilverpatrijs Hamburgs.
Goud Zwartgezoomde Wyandotte
De Goud Zwartgezoomde Wyandotte heeft een gouden verenkleed met prachtige zwarte zoom. De basiskleur van de veren is bruin en de zoom is zwart.
Nadat de Zilver Zwartgezoomde-kleurvariëteit was gecreëerd, werd de Goud Zwartgezoomde Wyandotte gemaakt door Zilver Zwartgezoomde Wyandotte-hennen te kruisen met Goud-gepelde Hamburg- en Patrijs Cochin- hanen.
Als je een Goud Zwartgezoomde hen en een Goud Zwartgezoomde haan laat paren, zijn de nakomelingen ook Goud Zwartgezoomd. Bij andere varianten, zoals de Blauwgezoomden, is dit niet het geval, omdat het blauwe gen niet in alle gevallen voortplant.
Goud Blauwgezoomde Wyandotte
De naam Goud Blauwgezoomde Wyandotte beschrijft de kleuring: een prachtige mix van roodgouden veren en blauwe zoom. Blauwgezoomde varianten hebben geen blauwe basiskleur. Alleen hun zoom is blauw, wat de zaken extra verwarrend maakt.
De Buffgezoomde en Blauwgezoomde- variëteiten werden voor het eerst waargenomen rond 1897 en kwamen voort uit de kruisingen van de Goudgezoomde en Witte Wyadottes. Het blauw is vergelijkbaar met het blauw in de Andalusiër kip.
Het Goud Blauwgezoomdpatroon in Wyandottes is het resultaat van twee effecten:
- de gouden tot mahonierode basiskleur
- de grijsblauwe zoom
De grijzige kleur van de zoom komt van het Blauw-gen, dat de zwarte pigmenten in de veer verdunt. Kippen met één kopie van het Blauw-gen (Bl bl+) zien er grijsachtig uit. Vogels met twee exemplaren (Bl Bl) zien zijn vuilwit.
Goud Witgezoomde Wyandotte
De Goud Witgezoomde (België) en Geel Witgezoomde (Nederland) kippen zijn te vergelijken met de Goud Blauwgezoomde Wyandottes, maar Witgezoomde kippen dragen twee exemplaren van de Blauwe-gen. Hierdoor vervaagt de rand waardoor die vuilwit wordt. Eigenlijk zou vuilwitgezoomd technisch een correctere term zijn.
Het belangrijkste verschil tussen blauw- en witgezoomde Wyandottes ligt in de kleur van de zoom. Blauwgezoomde kippen hebben een zoom die levendiger van kleur is, meer grijs of violet, terwijl vuilwitte zomen lichtgrijs of bijna volledig wit zijn.
Columbia
De Columbia-kleurslag (met een u) is een getekende kleur bij Wyandottes. Wit Zwartcolumbia Wyandottes hebben witte veren met zwarte markeringen in de nek en staart, waardoor ze een uitzonderlijk uiterlijk krijgen.
Het uiterlijk van de Columbia Wyandotte is voornamelijk het resultaat van twee genetische effecten:
- de zilverwitte grondkleur
- de zwarte markeringen
Het patroon wordt veroorzaakt door het Columbia-gen (Co). Het verbergt de zwarte pigmenten op de rug, vleugels en delen van de staart.
Een prachtige officiële variant is de Wit Blauwcolumbia Wyandotte. Deze heeft een enkel Blauw-gen, dat de zwarte kleur wat afzwakt. Dit kan een enorm mooi effect geven:
De Columbian Wyandotte is een ras werd in 1893 door BM Briggs gecreëerd. De naam is een eerbetoon aan de Columbian Exposition en World’s Fair, die datzelfde jaar plaatsvonden in Chicago, Illinois. Dhr. Briggs begon zijn werk met Witte Wyandottes en de Barred Rock, waarbij hij zich concentreerde op het specifieke Columbia-patroon.
Wit
Zoals de naam al aangeeft, is het meest opvallende kenmerk van de Witte Wyandotte het sneeuwwitte verenkleed. Deze onberispelijke kleur wordt overal op hun lichaam waargenomen, zonder dat er andere kleuren bij betrokken zijn.
Witte Wyandottes zijn ontstaan ten gevolge van een spontane genetische mutatie in de veredeling van Zilver Zwartgezoomde Wyandottes.
Witte Wyandottes zijn wit omdat ze geen zwarte of rode pigmenten hebben. Deze pigmenten worden onderdrukt door de recessieve witte genen (cc).
Buff
Een ander voorbeeld van een eenkleurige variëteit is de Buff Wyandotte. De geelbruine kleur van de Buff Wyandottes is de grondkleur van de kip, zonder enige patronen of zwarte pigmentatie.
De eenkleurige Wyandottes zijn, net als de Zwarte, Witte en Buff Wyandotte, minder populair onder fokkers en kippenliefhebbers. Veel populairder zijn de gezoomde en getekende variëteiten. Bovendien gaat de titel voor het meest populaire buff ras naar de Buff Orpington.
Er is ook de Buffgezoomde Wyandotte, die dezelfde bleekgele grondkleur heeft maar witte zoom op de veren. Deze soort lijkt veel meer op de Gouden Blauwgezoomde Wyandotte, maar dan met een gele grondkleur.
Dit zijn al maar enkele voorbeelden van de vele mogelijkheden van de Wyandotte. Je merkt op dat niet alleen de officiële kleuren worden gefokt, maar kwekers graag experimenteren met nieuwe kleuren om deze zo perfect mogelijk te krijgen.
Wyandottes Fokken
Omdat er zoveel kleurslagen zijn, zijn er ook enorm veel verschillende soorten kruisingen mogelijk. Zilver Zwartgezoomde Wyandottes waren de eerste kleur van Wyandottes en zijn nog steeds de meest voorkomende kleur onder fokkers.
Als je een Zilver Zwartgezoomde hen en een Zilver Zwartgezoomde haan kruist, zullen de nakomelingen ook Zilvergezoomd zijn. Bij andere varianten, zoals de Goud Blauwgezoomde, is dit niet het geval, omdat het blauwe gen niet zuiver doorgeeft.
Zilvergezoomde Wyandottes Kruisen met Goudgezoomde Wyandotte
De Goudgezoomde Wyandotte heeft een gouden grondkleur met zwarte zoom. Bij deze kruising draait het bij de resultaten allemaal om het Zilver-gen. Het Zilver-gen zorgt ervoor dat de grondkleur wit is. Vogels zonder zilver zien er goud uit.
Het zilvergen zit op het Z-chromosoom van een kip. Hanen hebben twee Z-chromosomen (ZZ), en hennen hebben er maar één (ZW). Zilver is dominant, dus als een haan één exemplaar heeft (S s+), zal hij wit zijn.
In de volgende tabel kan je alle mogelijke uitkomsten voor hanen en jonge hennen in de nakomelingen terugvinden als je een Zilver Zwartgezoomde Wyandotte kruist met een Goud Zwartgezoomde.
| Haan | Hen | Haan Nageslacht | Hen Nageslacht |
|---|---|---|---|
| Goud Zwartgezoomd (s+s+) | Zilver Zwartgezoomd (S-) | Zilver Zwartgezoomd (Ss+) | Goud Zwartgezoomd (s+-) |
| Zilver Zwartgezoomd (SS) | Goud Zwartgezoomd (s-) | Zilver Zwartgezoomd (Ss+) | Zilver Zwartgezoomd (S-) |
| Zilver Zwartgezoomd draagt Goud (Ss+) | Goud Zwartgezoomd (s+) | Zilver Zwartgezoomd (Ss+) Goud Zwartgezoomd (s+s+) | Zilver Zwartgezoomde (S-) Goud Zwartgezoomd (s+-) |
| Zilver Zwartgezoomd draagt Goud (Ss+) | Zilver Zwartgezoomd (S-) | Zilver Zwartgezoomd (Ss+) Goud Zwartgezoomd (s+s+) | Zilver Zwartgezoomd (S-) Goud Zwartgezoomd (s+-) |
Gerelateerde Artikels
Wil je meer lezen? Neem alvast hier een kijkje:
- Zilver Zwartgezoomde Wyandotte: een compleet overzicht van de Zilver Zwartgezoomde Wyandotte
- Beste Legkippen: Welke kippen leggen de meeste eieren
- Brahma: Een ras gebruikt bij het creëren van de Wyandotte
- Gekleurde Eieren: Welke rassen leggen gekleurde eieren
- Alles over de meest kindvriendelijke kippenrassen
- Kom te weten hoeveel kippen je best kan houden
Om meer te weten te komen over kippenrassen, kijk op onze ‘Kippenrassen‘ om over elk specifiek ras te lezen. De Wyandotte is ook een uitstekende legkip en staat daarom in onze lijst ‘Beste Legkippen‘.
Credits voor de foto’s en een speciale dankjewel gaan naar de Nederlandse Wyandotte Club, de hobbyfokkers van de Wyandotte Facebook Groep en naar Cactus Hill Poultry, een hobby farm gespecialiseerd in het fokken van Wyandotte kippen.
