Vogelgriep: Hoe Bescherm ik Mijn Kippen?

De berichten rond vogelgriep (aviaire influenza) komen regelmatig terug en dat is ook belangrijk nieuws als je kippen in de tuin houdt! Hoe kan je vogelgriep herkennen en hoe kan je je kippen ertegen beschermen?

Wat is Vogelgriep?

Vogelgriep is een virusziekte die zowel wilde vogels als pluimvee kan treffen. Sommige varianten zijn vrij onschuldig, maar de hoogpathogene (HPAI) versies kunnen zich razendsnel verspreiden en een ware ravage aanrichten.

• Laagpathogene vogelgriep (LPAI): Vaak nauwelijks symptomen, waardoor je het pas laat of helemaal niet opmerkt.
• Hoogpathogene vogelgriep (HPAI): Kan in korte tijd veel vogels ziek maken of zelfs doden. Deze variant is dus een flinke zorg voor zowel kleine als grote pluimveehouders.

Wanneer men spreekt over een grote vogelgriepuitbraak gaat het veelal om de hoogpathogene aviaire influenza H5N1 vorm.

Hoe Verspreidt het Zich?

Een van de grootste boosdoeners zijn wilde vogels, vooral watervogels zoals eenden en ganzen. Zij kunnen namelijk het virus meedragen zonder er zelf ziek van te worden.

Via hun uitwerpselen, speeksel of veren brengen ze het virus ongemerkt over op je kippen. Daarnaast kun je het virus ook zelf ongewild verspreiden met vieze laarzen, gereedschap of voertuigen. Maar al met al is vogelgriep een echte globetrotter onder de pluimveevirussen.

Bescherm je Kippen: 4 Gouden Tips

Houd wilde vogels op afstand

Zorg dat je kippenvoer en drinkwater niet toegankelijk zijn voor bezoekende mussen, duiven of andere wilde vogels. Plaats bijvoorbeeld een net of dakje boven de ren, zo hou je ook roofvogels buiten.

Bioveiligheid

Trek aparte schoenen aan als je het kippenhok ingaat. Maak materiaal (zoals voerbakken, hokken, maar ook bv kruiwagens) regelmatig schoon. Was je handen grondig voor en na het verzorgen van je kippen.

Beperk bezoek

Laat niet iedereen zomaar je kippenren inlopen. Ben je net zelf vrienden met kippen gaan bezoeken en ben je de ren ingeweest of heb je een pluimveetentoonstelling bijgewoond? Vergeet dan niet om schoenen, kleding én handen goed te reinigen.

Houd je kippen in de gaten

Check regelmatig of ze er fit bij lopen en of ze goed eten en drinken. Een plotselinge daling in eiproductie, opgezette kop of benauwdheid kunnen tekenen zijn van vogelgriep. Een blauw gekleurde kam is een opvallend symptoom van vogelgriep.

Volg Nieuwsberichten

Hou de nieuwsberichten in het oog over uitbraken van vogelgriep. Vaak zijn deze uitbraken zeer lokaal, dus is het goed om weten wanneer er een uitbraak bij jou in de buurt wordt vastgesteld zodat je extra alert kan zijn.

Wat te doen bij Vermoeden van Vogelgriep bij je Kippen?

Bij verdachte symptomen neem je volgende voorzorgsmaatregelen in acht:

• Isoleer zieke (of verdachte) kippen: Plaats kippen met ziekteverschijnselen (zoals benauwdheid, verminderde eetlust, gezwollen kop of blauwe lellen en kammen) apart van de rest van de toom.
• Kom zo weinig mogelijk in contact met deze dieren en was grondig je handen (en eventueel je kleding) na ieder contact.
• Meld de verdenking bij de juiste instantie
• Volg de instructies van de autoriteiten op

In België: meld het bij het FAVV (Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen) via hun meldpunt op de website.

In Nederland: neem zo snel mogelijk contact op met de NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) via 045-5463188 (24/7 bereikbaar).

De autoriteiten beoordelen je melding en kunnen monsters komen nemen of verdere instructies geven.

In geval van een bevestigde besmetting kan het nodig zijn alle (mogelijk) blootgestelde kippen te ruimen, hoe ingrijpend dat ook is. Dit is om verspreiding naar andere bedrijven of hobbyhouders te vermijden.

Is Vogelgriep Gevaarlijk voor Mensen?

In principe kan vogelgriep mensen besmetten, maar dat gebeurt relatief zelden. De meeste gevallen van menselijke besmetting treden op na direct en intensief contact met besmette vogels (of hun ontlasting, veren, enzovoort).

Op dit moment is er geen sprake van grootschalige verspreiding onder mensen.

Mochten mensen besmet raken, dan doen zich doorgaans griepachtige klachten voor, zoals:

• Koorts
• Spierpijn
• Hoesten
• Ademhalingsklachten

In zeldzame gevallen kan de infectie leiden tot ernstige longaandoeningen. Daarom is medische hulp belangrijk als je nauw contact met zieke vogels hebt gehad en vervolgens griepklachten ontwikkelt.

Vaccinaties: Hoopvolle Ontwikkelingen

In Nederland doet Wageningen University & Research (WUR) momenteel onderzoek naar twee experimentele vogelgriepvaccins bij legkippen. De resultaten zijn veelbelovend.

Eerste vaccinatie: Bij één prik ging de sterfte omlaag naar 10% (tegenover 100% in de controlegroep).
Booster (tweede prik): Bij kippen met een extra vaccinatie overleefde iedereen.

Bovendien hadden de gevaccineerde kippen geen zichtbare ziekteverschijnselen en verspreidden ze minder virus dan de niet-gevaccineerde groep. Hiermee lijkt vaccinatie niet alleen de kippen zelf te beschermen, maar ook de virusverspreiding te verminderen.

Let op: Het onderzoek loopt nog door tot het derde kwartaal van 2025. Pas als alle data binnen zijn, kan met zekerheid worden gezegd hoe goed de vaccins werkelijk werken onder verschillende omstandigheden.

Wereldwijde Ontwikkelingen Vaccin

In de Verenigde Staten is er een voorwaardelijke goedkeuring voor een vaccin van Zoetis afgegeven, vooral gericht op grote pluimveebedrijven.

Of en wanneer dit ook in België en Nederland breed ingezet kan worden, is nog niet zeker. Het goede nieuws is dat onderzoek, zoals in Nederland, aantoont dat vaccins potentieel een krachtig wapen zijn in de strijd tegen vogelgriep.

Bestaat er een Vaccin voor Mensen tegen Vogelgriep?

Ja, er bestaan vaccins voor mensen tegen bepaalde vogelgriepvarianten (zoals H5N1), maar ze worden doorgaans alleen in specifieke situaties en voor bepaalde risicogroepen ingezet, bv medewerkers van pluimveebedrijven.

Een grootschalige vaccinatiecampagne voor het brede publiek is tot dusver niet gebruikelijk, omdat het virus (op dit moment) niet van mens op mens circuleert.

Recent heeft Finland aangekondigd dat het een beperkte, preventieve vaccinatie zal aanbieden aan mensen die door hun werk veelvuldig in contact komen met dieren (bijvoorbeeld in de bontindustrie of in laboratoria).

Finland is hiermee het eerste land dat zo’n grootschalige, preventieve stap voor bepaalde risicogroepen neemt.

Conclusie

Heb je kippen rond je huis scharrelen en wil je hen graag gezond houden? Dan is het goed om te weten wat vogelgriep (aviaire influenza) precies is, hoe het zich verspreidt en hoe je je pluimvee het beste kunt beschermen.

Steeds meer onderzoek richt zich op de ontwikkeling van vaccins, en dat biedt hoopvolle perspectieven. Hou steeds nieuwsberichten in de gaten voor een eventuele uitbraak in jouw buurt.